Θεοφάνεια στην Ελλάδα: Έθιμα και παραδόσεις

φωτογραφία, πηγή ΑΠΕ-ΜΠΕ

Η κύρια εορτή των Χριστιανών - η Βάπτιση του Κυρίου - τελείται στην Ελλάδα στις 6 Ιανουαρίου. Η αργία αυτή θεωρείται το τέλος της δωδεκαήμερης περιόδου των Χριστουγέννων, η οποία αρχίζει στις 25 Δεκεμβρίου. Παραδοσιακά, ο εορτασμός ξεκινά την προηγούμενη μέρα, 5 Ιανουαρίου, με εσπερινό σε ναούς και εκκλησίες. Αφού τελειώσει η λειτουργία, ο ιερέας με το σταυρό περιδιαβαίνει τα ενοριακά σπίτια ραντίζοντας τα σπίτια με αγιασμό.

Η Βάπτιση του Κυρίου λέγεται και εορτή των Θεοφανείων, αφού κατά τη Βάπτιση του Κυρίου ο κόσμος είδε την Αγία Τριάδα. Όπως λένε τα Ευαγγέλια, κατά τη διάρκεια της Βάπτισης του Υιού, το Άγιο Πνεύμα κατέβηκε στον Ιησού με τη μορφή περιστεριού και η Φωνή του Θεού Πατέρα ανήγγειλε: «Αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός, στον οποίο είμαι ευαρεστημένος».

Στην Ελλάδα τα Θεοφάνεια είναι αργία. Είναι και η τελευταία χειμερινή αργία που τα παιδιά λένε τα κάλαντα και παίρνουν χαρτζιλίκι.

Σε ελληνικούς ναούς και εκκλησίες αυτήν την ημέρα, πραγματοποιούνται ειδικές λειτουργίες, μετά τις οποίες οι ιερείς και οι ενορίτες πηγαίνουν σε υδάτινα σώματα - εδώ διεξάγουν την ιεροτελεστία του καθαγιασμού του νερού, βυθίζοντας το σταυρό στο νερό. Η τελετή προσελκύει τεράστιο αριθμό ανθρώπων και σχεδόν πάντα υπάρχουν τολμηροί που πηδούν στο παγωμένο νερό πίσω από τον σταυρό - πιστεύεται ότι όσοι καταφέρουν να φτάσουν πρώτα στον Σταυρό, μια τέτοια πράξη θα φέρει την ευλογία του Κυρίου και μαζί του καλή τύχη για όλη την επόμενη χρονιά.

Οι αυλές των εκκλησιών και των ναών στις 6 Ιανουαρίου είναι πάντα γεμάτοι - οι άνθρωποι έρχονται για αγιασμό. Ωστόσο, εάν σε αυτές τις διακοπές δεν μπορείτε να έρθετε στην λειτουργία, μπορείτε να πάρετε νερό από οποιοδήποτε υδάτινο σώμα - τέτοιο νερό θα έχει επίσης θεραπευτικές δυνάμεις. Πιστεύεται ότι την ημέρα της Βάπτισης του Κυρίου, όλα τα νερά του κόσμου -λίμνες και ρυάκια, ποτάμια και θάλασσες- αγιάζονται. Το νερό των Θεοφανείων είναι κατάλληλο όχι μόνο για πόσιμο: οι πληγές πλένονται με αυτό, τα σπίτια τους καθαγιάζονται, με σκοπό την ειρήνη και ευημερία του σπιτιού στο μέλλον.

Η κύρια τελετή αγιασμού στη χώρα πραγματοποιείται στην πόλη του Πειραιά. Οι ιερείς κατά μήκος του αναχώματος του λιμανιού βαδίζουν μέχρι την προβλήτα και μεταφέρουν τον κύριο σταυρό, ιερές εικόνες - όλη η πομπή συνοδεύεται από στρατιωτικούς ναύτες και ορχήστρα. Τους περιμένουν ήδη στην αποβάθρα: τα πολεμικά πλοία παρατάσσονται σε ημικύκλιο και βουίζουν καθώς ο σταυρός βυθίζεται στο νερό. Η έλξη πλοίων στις διακοπές είναι μια μακρά παράδοση στην Ελλάδα: πιστεύεται ότι ο αγιασμός των θαλάσσιων υδάτων ευλογεί τις πλωτές οδούς.

Οι προσευχές δεν γίνονται μόνο στο λιμάνι της πρωτεύουσας του Πειραιά, αλλά και σε άλλα κύρια λιμάνια της χώρας, στις πόλεις του Βόλου, της Πάτρας και άλλων, σε όλα τα νησιά, στον Θερμαικό Κόλπο, που βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη.

Εγγραφή στο ενημερωτικό δελτίο